lip 24 2023
Wyłączono

Nowelizacja ustawy ocenowej to zamach na prawa mieszkańców i samorządów!

przez Iga Szewczuk

Nowelizacja ustawy ocenowej to zamach na prawa mieszkańców i samorządów!

Apel ruchów społecznych i organizacji pozarządowych do posłów i posłanek na Sejm RP
Rządowy projekt nowelizacji tzw. ustawy ocenowej, którym zajmuje się Sejm, całkowicie
wykluczy obywateli z procesu planowania inwestycji, które rząd uzna za „strategiczne”. Ustawa
da rządzącym możliwość przeforsowania przedsięwzięć całkowicie poza kontrolą społeczną,
dlatego apelujemy do posłów i posłanek, by stanęli po stronie społeczeństwa i odrzucili
proponowaną nowelizację.

Nowelizacja tzw. ustawy ocenowej (druk sejmowy 3304) to zamach na prawo mieszkańców
i samorządu do współdecydowania o miejscu, w którym żyją. Doprowadzi do powstania inwestycji,
które obecnie musiałyby zostać poddane pełnej ocenie oddziaływania na środowisko
i skonsultowane ze społeczeństwem. Administracja i państwowe spółki nie radzą sobie
z przestrzeganiem obecnych przepisów, dzięki którym w procesie inwestycyjnym uwzględniany
jest interes społeczny, ochrona środowiska i dóbr kultury. Rząd planuje te przepisy zniszczyć, aby
ułatwić realizację kontrowersyjnych i szkodliwych dla środowiska inwestycji. To również likwidacja
skutecznej ochrony najcenniejszych przyrodniczo obszarów w sieci Natura 2000.
Zmiany, które wprowadza nowelizacja:

  • Zwraca też uwagę skandaliczny tryb wprowadzenia przepisów – choć nowelizacja ustawy była
    poddana publicznym konsultacjom wiosną 2022 r., to kontrowersyjne rozwiązania pojawiły się
    w niej dopiero w marcu 2023 r. Proponowane przepisy ujrzały światło dzienne dopiero w dniu
    przekazania projektu do Sejmu, przez co uniemożliwiono stronie społecznej zapoznanie się z nimi,
    nie mówiąc już o wysłuchaniu ich stanowiska.
  • Kryteria uznania danej inwestycji za „strategiczną” przez rząd będą dowolne i uznaniowe.
  • Specjalny tryb wydawania pozwoleń dla inwestycji „strategicznych” nie przewiduje
    konsultacji z okolicznymi mieszkańcami czy właścicielami gruntów na terenie planowanej
    inwestycji. Zatem warunki inwestycji „strategicznych” nie będą ze społecznościami lokalnymi
    negocjowane, tylko będą im narzucane.
  • Rząd tworzy kolejne pole konfliktu między Polską a UE, gdyż planowane przepisy nie są
    zgodne z prawem unijnym. Regulacje UE dopuszczają odstępstwa od obowiązku
    przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko z udziałem społeczeństwa tylko
    w naprawdę wyjątkowych i rzadkich przypadkach. Tymczasem przepisy proponowane przez
    rząd pozwolą na bardzo szerokie, niemal dowolne stosowanie takiego odstępstwa, poza
    jakąkolwiek kontrolą społeczną, co jest sprzeczne z unijną tzw. dyrektywą ocenową. Ponadto
    nowelizacja łamie również unijną tzw. dyrektywę siedliskową, co doprowadzi w Polsce do
    demontażu systemu ochrony przyrody w ramach sieci Natura 2000.
  • Inwestycje „strategiczne” będzie można realizować wbrew woli samorządu i wbrew
    istniejącym miejscowym planom zagospodarowania przestrzennego. Stanowi to jawny atak
    na władztwo planistyczne gminy.
  • Specjalny tryb wydawania zezwoleń dla inwestycji „strategicznych” nie będzie wymagał
    przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko z udziałem społeczeństwa – czyli
    procesu prowadzącego do wydania kluczowego aktu, jakim jest tzw. decyzja środowiskowa
    ustalająca konkretne warunki dla projektowania, budowy, eksploatacji i likwidacji
    przedsięwzięcia, tak aby było ono jak najmniej uciążliwe dla otoczenia.
  • Nowe przepisy obejmą niezwykle szeroki katalog przedsięwzięć, jak choćby (by wymienić
    tylko kilka): budowę dróg, linii kolejowych, lotnisk, stopni wodnych i regulacji rzek, składowisk
    odpadów niebezpiecznych, linii przesyłowych, elektrowni czy kopalni.
    Proponowane przez rząd „usprawnienie procesu inwestycyjnego” ma w istocie polegać na
    pominięciu w procedurze wydawania pozwoleń głosu mieszkańców oraz przyrody, nawet jeśli
    chroniona jest ona siecią Natura 2000.

Zwraca też uwagę skandaliczny tryb wprowadzenia przepisów – choć nowelizacja ustawy była
poddana publicznym konsultacjom wiosną 2022 r., to kontrowersyjne rozwiązania pojawiły się
w niej dopiero w marcu 2023 r. Proponowane przepisy ujrzały światło dzienne dopiero w dniu
przekazania projektu do Sejmu, przez co uniemożliwiono stronie społecznej zapoznanie się z nimi,
nie mówiąc już o wysłuchaniu ich stanowiska.

W związku z powyższym, jako organizacje, które na co dzień zajmują się ochroną środowiska
i interesu społecznego, apelujemy do posłów i posłanek o odrzucenie nowelizacji tzw. ustawy
ocenowej w całości, a do rządu – o ponowne poddanie jej konsultacjom publicznym
i opracowanie z poszanowaniem standardów demokratycznego procesu tworzenia prawa.
Pod apelem podpisały się następujące organizacje:

  1. Akcja Demokracja
  2. Autonomia
  3. Centrum Ochrony Mokradeł
  4. Centrum Praw Kobiet
  5. ClientEarth Prawnicy dla Ziemi
  6. Compassion in World Farming Polska
  7. Ekowyborca
  8. Fundacja alter eko
  9. Fundacja Aquila
  10. Fundacja Brzeźnca
  11. Fundacja dla Biebrzy
  12. Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze
  13. Fundacja Dzika Rzeka
  14. Fundacja Frank Bold
  15. Fundacja Greenmind
  16. Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
  17. Fundacja Kwietna
  18. Fundacja Łódzki Szlak Kobiet
  19. Fundacja Miasto Obywatelskie Lubartów
  20. Fundacja Mondo Cane
  21. Fundacja Nexus
  22. Fundacja Noga w Łapę. Razem idziemy przez świat
  23. Fundacja Psubraty
  24. Fundacja Rozwój TAK – Odkrywki NIE
  25. Fundacja Siedlisko Silesia
  26. Fundacja Szkatułka
  27. Fundacja Szklane Pułapki
  28. Fundacja Wiedzieć Więcej
  29. Fundacja Zielone Swiatło
  30. Future Food 4 Climate
  31. Green REV Institute
  32. Fundacja Greenpeace Polska
  33. Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING
  34. Inicjatywa „Nasz Rzecznik”
  35. Jestem na pTAK!
  36. Kampania Na Rzecz Sędziwych Drzew w Polsce – Zdrap Pomarańczowy Znak
  37. Koalicja Klimatyczna
  38. Koalicja Ratujmy Rzeki
  39. Koalicja Żywa Ziemia
  40. NaRencie.pl
  41. Nasza Ziemia Powiśle Dąbrowskie
  42. Natura International Polska
  43. Nauka dla Przyrody
  44. NIEZRZESZONY
  45. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
  46. Opolskie Towarzystwo Przyrodnicze
  47. Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
  48. Podkarpackie Towarzystwo Przyrodników Wolne Rzeki
  49. Polska Izba Żywności Ekologicznej
  50. Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
  51. Polski Klub Ekologiczny w Krakowie, Koło Miejskie w Gliwicach
  52. Polskie Stowarzyszenie Zero Waste
  53. Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
  54. Pracownia na rzecz Wszystkich Istot
  55. Sekcja Przyjaciół Raby PZW Raba
  56. Śląskie Towarzystwo Ornitologiczne
  57. Stepnicka Organizacja Turystyczna Nie Tylko dla Orłów
  58. Stowarzyszenie „Cała Naprzód”
  59. Stowarzyszenie „Jesteśmy Razem”
  60. Stowarzyszenie „NIE dla Spalarni w Inowrocławiu
  61. Stowarzyszenie Akcja Ratunkowa dla Krakowa
  62. Stowarzyszenie Bioregion
  63. Stowarzyszenie Carpatica
  64. Stowarzyszenie Czyste Powietrze (Marszów)
  65. Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
  66. Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „Wspólna Ziemia”
  67. Stowarzyszenie Olszówka
  68. Stowarzyszenie Społeczno – Przyrodnicze M.O.S.T.
  69. Stowarzyszenie Wspierania Inwestycji Przyjaznych PTAcom
  70. Strajk dla Ziemi – Łódź
  71. Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody
  72. Towarzystwo dla Natury i Człowieka
  73. Towarzystwo Herpetologiczne NATRIX
  74. Towarzystwo na rzecz Ziemi
  75. Towarzystwo Przyjaciół Słońska „Unitis Viribus”
  76. Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”
  77. Towarzystwo Przyrodnicze ALAUDA
  78. Towarzystwo Przyrodnicze Dubelt
  79. WWF Polska
  80. Zielone Wiadomości
  81. Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć
Opublikowano wArtykuły