Factsheet
Polesie zagrożone. Jak droga wodna E40 może zniszczyć przyrodę europejskiej Amazonii
Rządy planują połączyć Morze Bałtyckie i Morze Czarne żeglowną drogą o długości 2000 km, biegnącą z Gdańska przez terytorium Polski, Białorusi i Ukrainy aż do Chersonia. Tak zwana śródlądowa droga wodna E40 przetnie serce Polesia, jednego z ostatnich zachowanych obszarów dzikiej przyrody w Europie. Projekty zakładają prostowanie, pogłębianie, piętrzenie i odmulanie rzek w najbardziej wrażliwych częściach regionu. Powstanie drogi wodnej E40 będzie niosło ze sobą konsekwencje: spadek poziomu wód w rzekach, zniszczenie krajobrazu i dzikiej przyrody, utrata źródeł utrzymania przez mieszkańców regionu, a także przekształcenie absorbentu węgla w jego źródło. Skutki mogą dotknąć również większą populację – prawdopodobnie zostaną naruszone radioaktywne osady, które zaczną się rozprzestrzeniać z biegiem rzek.
Droga wodna E40 spowoduje susze, niszcząc w ten sposób rzeki i dziką przyrodę w Polsce
W studium wykonalności z 2015 r. opisane zostały trzy możliwe warianty budowy nowego kanału w Polsce w ramach projektowania drogi wodnej E40. Kanał połączyłby Wisłę i miasto Terespol. Wszystkie warianty kanału przecinają wrażliwe obszary naturalne o dużej różnorodności biologicznej. Eksperci przeanalizowali potencjalny wpływ kanału. Pod uwagę wzięto: zagrożenia hydrologiczne, geograficzne i środowiskowe, jakie stwarza droga wodna E40 dla regionalnej gospodarki wodnej i zarządzania środowiskiem w Polsce.
Polesie – Unikalny obszar dzikiej przyrody o znaczeniu globalnym
Polesie to obszar o wprost oszałamiającej różnorodności biologicznej. Zróżnicowanie siedlisk występujących w tym regionie zapewnia schronienie zagrożonym ssakom, takim jak niedźwiedzie brunatne, wilki, rysie, żubry, a także milionom ptaków wodnobłotnych podczas ich sezonowych migracji. Polesie jest szczególnie ważne dla zagrożonej wyginięciem wodniczki. Ten niegdyś powszechny gatunek na torfowiskach niskich i podmokłych łąkach w całej Europie, obecnie zanikł na większości z nich. Globalna populacja wodniczki ogranicza się dzisiaj do miejsc lęgowych jedynie w pięciu krajach. Polesie jest jednym z najważniejszych obszarów dla przetrwania tego gatunku – żyje tu około 60–80% jej światowej populacji.
Przeczytaj dokument „O Polesiu Unikalny obszar dzikiej przyrody o znaczeniu globalnym”
Polesie – Naturalne tereny podmokłe zamiast wiązać węgiel, zaczną uwalniać go do atmosfery
Droga wodna E40 zniszczy ostoje przyrody w Ukrainie i Białorusi. Naturalne tereny podmokłe zamiast wiązać węgiel, zaczną uwalniać go do atmosfery. Badania pokazują ogromny negatywny wpływ proponowanej drogi wodnej E40 na hydrologię oraz ekologię rzek i wód Białorusi i Ukrainy
Nie ma ekonomicznego uzasadnienia dla nowej drogi wodnej przez Polesie
Ekspertyza ekonomiczna ujawnia, że budowa drogi wodnej E40 będzie wiązała się ogromnymi nakładami, dużym ryzykiem inwestycyjnym oraz negatywnymi konsekwencjami dla środowiska. W Polsce i w Białorusi problemy mogą być na tyle poważne, że droga wodna E40 może być w ogóle nieopłacalna. Tylko odcinek drogi wodnej E40 poniżej Kijowa w Ukrainie może mieć rzeczywisty sens ekonomiczny. Zdaniem ekspertów, rządy i inwestorzy powinni uznać, że śródlądowa droga wodna E40 w Polsce, w Białorusi i w Ukrainie ma znikomy potencjał gospodarczy. Tym samym powinni skupić się na strategicznym rozwoju połączeń drogowych i kolejowych.
Przeczytaj dokument „Nie ma ekonomicznego uzasadnienia dla nowej drogi wodnej przez Polesie”
Inwestycje w drogę wodną E40 są skazane na niepowodzenie
Ekspertyzy ekonomiczne wykazały, że budowa drogi wodnej E40 będzie wiązała się z ogromnymi nakładami, dużym ryzykiem inwestycyjnym oraz poważnymi konsekwencjami dla społeczeństwa. Opublikowana w lutym 2022 r. analiza przeprowadzona przez holenderską firmę konsultingową Langhout Ecologisch Advies ujawnia, że ogromne nakłady na budowę drogi wodnej E40 na terenie Polski nigdy się nie zwrócą. Polski odcinek, który zakłada budowę nowego kanału
żeglugowego od Dęblina do Brześcia w Białorusi, jest kluczowy dla funkcjonowania tej międzynarodowej drogi wodnej. Ukraińskie Ministerstwo Infrastruktury już zapowiedziało, że przystąpi do projektu tylko, gdy polski odcinek zostanie zrealizowany.
Przeczytaj dokument „Inwestycje w drogę wodną E40 są skazane na niepowodzenie”
Turystyka przyrodnicza na Polesiu
Polesie to naturalne krajobrazy, rozlewiska rzek, największe mokradła w Europie, bogate tradycje i dziedzictwo kulturowe, niezliczona liczba gatunków roślin i zwierząt, unikalnych lasów zalewowych, łąk i trzęsawisk. Ekspertyza scenariuszy rozwoju turystyki przyrodniczej wykazała ogromny potencjał rozwoju zrównoważonej turystyki przyrodniczej na Polesiu.
Przeczytaj dokument „Turystyka przyrodnicza na Polesiu”
Droga wodna E40 – zagrożenie dla bioróżnorodności i kluczowych obszarów chronionych
Budowa drogi wodnej E40 będzie miała ogromny negatywny wpływ na obszary chronione, gatunki oraz siedliska w Polsce, Ukrainie i Białorusi. Przez sam wzgląd na skalę oddziaływania na przyrodę, projekt budowy drogi wodnej E40 powinien zostać porzucony. Droga wodna E40 będzie miała bezpośrednie i pośrednie negatywne oddziaływanie na 193 obszary chronione prawem międzynarodowym oraz 139 obszarów chronionych prawem krajowym. Wpływ ten będzie znaczący na poziomie europejskim, a realizacja inwestycji leży w całkowitej sprzeczności z międzynarodowymi i europejskimi zobowiązaniami w zakresie różnorodności biologicznej, w tym wynikającymi z Konwencji o różnorodności biologicznej, Konwencji Ramsarskiej i Berneńskiej. W Polsce zostaną także złamane zapisy Unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności.
Budowa drogi wodnej E40 może narazić miliony ludzi na niebezpieczne promieniowanie
W studium wykonalności proponowanej drogi wodnej E40 nie zostały uwzględnione poważne zagrożenia związane z promieniowaniem, związanym z katastrofą jądrową w Czarnobylu w 1986 r. Czarnobylska elektrownia jądrowa jest położona w ukraińskiej części Polesia, około 110 kilometrów na północ od Kijowa. Eksperci przedstawili wstępną ocenę wpływu budowy i eksploatacji drogi wodnej E40 na rozprzestrzenianie się materiału radioaktywnego. Ostrzegają, że dla lepszego zrozumienia wielu zagrożeń dla zdrowia ludzkiego niezbędne jest bardziej wszechstronne badanie.
Przeczytaj dokument ” Budowa drogi wodnej E40 może narazić miliony ludzi na niebezpieczne promieniowanie”