Zagrożenia społeczne i ekonomiczne
Ogromne koszty społeczne
Niekorzystna perspektywa ekonomiczna związana z budową drogi wodnej E40 przekłada się na koszty społeczne, które dotkną mieszkańców państw na trasie przebiegu inwestycji. Jednym z nich jest wieloletnie obciążenie społeczeństwa kosztami spłaty inwestycji, co w przypadku braku znaczących zysków z przewozu towarów drogami śródlądowymi może przyczynić się do „niewoli ekonomicznej” względem kraju-pożyczkodawcy. Tzw. pieniądze chińskie są łakomym kąskiem, dość łatwym do zdobycia i dość trudnym do spłacenia, zwłaszcza przy obecnej niestabilnej sytuacji na świecie, wywołanej pandemią koronawirusa.
Do kosztów społecznych niewątpliwie należeć będzie prawdopodobna utrata miejsca życia ludzi mieszkających przy trasie planowanej inwestycji oraz utrata źródeł zarobkowania przez osoby utrzymujące się z turystyki oraz rolnictwa, prowadzące swoje przedsięwzięcia na terenach, na które wpłynie droga wodna E40.
Raport analizujący możliwe oddziaływania drogi wodnej E40
W 2019 roku, na zlecenie Koalicji Ratujmy Rzeki, której OTOP jest członkiem, powstał raport zatytułowany „Analiza niektórych możliwych oddziaływań potencjalnej budowy międzynarodowej drogi wodnej E40 w Polsce na uwarunkowania hydrologiczne i środowiskowe pobliskich rzek i mokradeł dla odcinka pomiędzy granicą polsko-białoruską a rzeką Wisłą”[1]. Autorzy raportu zwracają uwagę na zagrożenie suszami, zwłaszcza w regionach, gdzie przebieg drogi E40 wymusi budowanie kanałów żeglugowych bądź doprowadzających wodę. Szacuje się, że częstość susz w takich miejscach wzrośnie o 172 procent, przy jednoczesnym skróceniu czasu trwania wylewów rzek o 17,5 procent. Dla rolnictwa oznacza to ogromne straty w uprawach i hodowli oraz obniżenie dochodowości gospodarstw rolnych położonych w dolinach rzek, przez które będzie biegła droga E40.
Podobne problemy dotkną pozostałe kraje. Warto zwrócić uwagę szczególnie na sytuację na Białorusi, gdzie droga wodna E40 ma przebiegać niebezpiecznie blisko tzw. strefy zero, którą stworzono po wybuchu reaktora jądrowego w Czarnobylu. Planowane prace mają obejmować między innymi pogłębianie Prypeci w granicach czarnobylskiej strefy zamkniętej. Eksperci twierdzą, że spowoduje to nie tylko zniszczenie rozległych ekosystemów, ale też poruszenie i przemieszczenie osadów radioaktywnych, które nagromadziły się na dnie rzeki po wybuchu, zagrażając między innymi skażeniem wody pitnej dla milionów ludzi (w tym prawie 3 milionów mieszkańców Kijowa).
Powstanie drogi wodnej E40 wiąże się także z naruszeniem ustawodawstwa Unii Europejskiej, co z kolei pociąga za sobą realne kary pieniężne, pogłębiające skrajnie złą perspektywę finansową przedsięwzięcia. Każdy z rozważanych wariantów trasy może się wiązać ze złamaniem zapisów unijnej ramowej dyrektywy wodnej, dyrektywy ptasiej i siedliskowej i spowodować nałożenie przez Komisję Europejską sankcji na nasz kraj.
[1] Mateusz Grygoruk, Ewa Jabłońska, Paweł Osuch, Paweł Trandziuk, „Analiza niektórych możliwych oddziaływań potencjalnej budowy międzynarodowej drogi wodnej E40 w Polsce na uwarunkowania hydrologiczne i środowiskowe pobliskich rzek i mokradeł dla odcinka pomiędzy granicą polsko-białoruską a rzeką Wisłą”. Wersja angielska: http://www.ratujmyrzeki.pl/dokumenty/E40_V4_Final_correct.pdf
Streszczenie w j. polskim: http://www.ratujmyrzeki.pl/dokumenty/streszczenie_PL_E40.pdf
Millions of people exposed to increased radiation risk
The proposed E40 waterway would run through the Chernobyl exclusion zone. The risks presented by hazardous radiation from the 1986 nuclear disaster make the construction of the E40 waterway impossible. It will remain uninhabitable for decades. A 2006 report by the International Atomic Energy Agency (IAEA) found that the Dnieper and Pripyat rivers and floodplains were heavily polluted with radioactive material. Construction would risk disturbing several radiation hotspots in these areas. It could expose workers to dangerous levels of radiation and potentially contaminate the drinking water of millions of people.
Read the factsheet „E40 waterway could pose increased radiation risk for millions of people“.
Millions of people exposed to increased radiation risk
The proposed E40 waterway would run through the Chernobyl exclusion zone. The risks presented by hazardous radiation from the 1986 nuclear disaster make the construction of the E40 waterway impossible. It will remain uninhabitable for decades. A 2006 report by the International Atomic Energy Agency (IAEA) found that the Dnieper and Pripyat rivers and floodplains were heavily polluted with radioactive material. Construction would risk disturbing several radiation hotspots in these areas. It could expose workers to dangerous levels of radiation and potentially contaminate the drinking water of millions of people.
Read the factsheet „E40 waterway could pose increased radiation risk for millions of people“.