Nagroda EuroNatur 2023: Sygnał wsparcia dla ochrony rzek w Polsce

przez Iga Szewczuk

Koalicja Ratujmy Rzeki / Save the Rivers Coalition (której członkiem jest OTOP) z prestiżową nagrodą EuroNatur 2023!


Podczas uroczystości na wyspie Mainau na jeziorze Bodeńskim osoby reprezentujące Koalicję: Justyna Choroś (Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków), Dorota Chmielowiec-Tyszko (
Fundacja EkoRozwoju)  oraz Piotr Nieznański (WWF Polska) odebrali nagrodę EuroNatur.

Wręczenie nagrody. Od lewej: dr Thomas Potthast (prezydent EuroNatur), Piotr Nieznański (WWF), Dorota Chmielowiec-Tyszko (Fundacja EkoRozwoju), Justyna Choroś (OTOP), dr Anna-Katharina Wöbse (wiceprezydent EuroNatur)


Nagroda EuroNatur jest przyznawana od 1992 roku w uznaniu wybitnych osiągnięć w dziedzinie ochrony przyrody. Uhonorowano nią wiele wybitnych osób i organizacji pozarządowych za ich prywatną, społeczną, ekonomiczną lub polityczną działalność. Koalicja Ratujmy Rzeki została wyróżniona, za pracę na rzecz polskich rzek. Szczególnie podkreślona została działalność koalicji w zakresie poprawy stanu Wisły w związku z planami budowy drogi wodnej E40 oraz Odry, przede wszystkim reakcji pracy po katastrofie ekologicznej, jaka miała miejsce w 2022 roku.

 „Nie da się przecenić tego, co KRR zrobiła dla polskich rzek. Przede wszystkim pokazała kompleksowe podejście do ochrony żyjących rzek w całej Polsce, a także ponad granicami. Koalicja przedstawia wizję przyszłości, w której rzeki będą chronione i traktowane jako integralna część przyrody” – powiedział Thomas Potthast w przemówieniu laudacyjnym.

Pełną treść przemówienia laudacyjnego można przeczytać tutaj.

Wręczenie EuroNatur2023. Przedstawiciele KRR Justyna Choroś, Dorota Chmielowiec-Tyszko, Piotr Nieznański
Fot. Gerald Jarausch

W przypadku Wisły są to działania, dążące do przywrócenia jej swobodnego przepływu, w tym rozbiórki elektrowni Włocławek oraz zatrzymania budowy stopnia wodnego w Siarzewie, którego budowa jest nieuzasadniona ekonomicznie ani społecznie. 


Stopień wodny w Siarzewie jest  jednym z elementów planowanej drogi wodnej E40. Ta inwestycja miałaby połączyć Bałtyk z Morzem Czarnym poprzez dostosowanie istniejących rzek – Wisły, Bugu, Wieprza, Tyśmienicy, Piny, Prypeci i Dniepru do wymogów, jakie muszą spełniać kanały żeglugowe. Planowany kanał długości 2000 km będzie miał bezpośredni,  bezpośredni i pośredni wpływ na 193 obszary chronione prawem międzynarodowym. Koalicjanci, w tym OTOP, prowadzą działania mające na celu powstrzymania tej inwestycji. Po koniec września OTOP opublikował raport dotyczący katastrofalnego wpływu drogi wodnej E40, w tym stopnia wodnego Siarzewo, na ptaki, siedliska przyrodnicze oraz gatunki zależne od wód (link do raportu). Jasno wynika z niego, że taka ingerencja w bieg Wisły zagrozi stabilności wielu populacji ptaków wymagających  naturalnych, piaszczystych łach występujących jedynie na nieuregulowanych rzekach. W przypadku pięciu gatunków ptaków utrata tych siedlisk oznaczałby ich całkowite zniknięcie z terenu Polski, oraz utratę jednych z większych ostoi w Europie. 


Innym, nie mniej ważnym zagrożeniem dla Odry są plany budowy całej serii hydroelektrowni pomiędzy 380 a 450 kilometrem rzeki. Tym planom również stanowczo sprzeciwia się KRR. Obecnie największą hydroelektrownią na Odrze jest zlokalizowana na 280 km rzeki elektrownia Brzeg Dolny. Jej moc wynosi ok. 10 MW, co biorąc pod uwagę szkody wyrządzone w środowisku, jest niewielką korzyścią — dla porównania moc Elektrowni Bełchatów wynosi ponad 5000MW.


Nasza Koalicja powstała w odpowiedzi na plany rządzących, które nieuchronnie zniszczą bezcenną przyrodę. Koalicja zyskuje coraz większe poparcie dzięki temu, że działa na rzecz ochrony rzek i realizuje projekty społecznie użyteczne. Jesteśmy wdzięczni za przyznanie Koalicji nagrody EuroNatur 2023. Dedykujemy ją wszystkim osobom, które nie zamierzają pozostać bierne w obliczu dewastacji środowiska. Ludziom, którzy aktywnie angażują się w oddolne inicjatywy obywatelskie i solidarnie wspierają pracę na rzecz ochrony życiodajnych rzek” – powiedziały podczas uroczystości wręczenia nagrody osoby reprezentujące KRR.

Koalicja Ratujmy Rzeki łączy organizacje, które chcą chronić polskie rzeki, potoki i tereny podmokłe. W tym celu KRR zrzesza naukowców, osoby prywatne, grupy nieformalne i instytucje troszczące się o los ekosystemów rzecznych Polski.